‘Yapay zekâ duyguları aktaramaz’

Kenzaburo Oe’nin “Suda Ölüm” Romanı Türkçe’ye Çevrildi!

EFNAN ATMACA- Nitelikli edebiyat çevirilerini desteklemek amacıyla verilen Talât Sait Halman Çeviri Ödülü’nün sahibi, Kenzaburo Oe’nin Can Yayınları’ndan çıkan “Suda Ölüm” romanını Japoncadan Türkçeye çeviren Ali Volkan Erdemir oldu. İstanbul Kültür Sanat Vakfı tarafından verilen ödülün gerekçesinde “yıllardır sabır ve ustalıkla sürdürdüğü Japoncadan Türkçeye çeviri pratiğinden damıtılmış, nitelikli bir metne imza atmıştır” sözlerine yer verildi. Haruki Murakami’nin kitaplarının çevirisiyle de bilinen Erdemir çevirmenliğin ve yazarlığın yanı sıra Erciyes Üniversitesi Japon Dili ve Edebiyatı kürsü başkanlığı görevini yürütüyor. Bu vesileyle Erdemir’le Japoncadan Türkçeye çeviriyle son dönem gündemde olan yapay zekânın çevirmenliğe el atmasını konuştuk.

* Öncelikle Talât Sait Halman Çeviri Ödülü’nün kazanmanın sizin için anlamını sormak istiyorum.

Adımın, akademisyen, çevirmen ve ilk Kültür Bakanımız Prof. Dr. Talât Sait Halman’la bir çalışmam üzerinden anılması, benim için büyük bir mutluluk. Yine akademisyenlikle çevirmenliği bir arada yürütmeye devam etmem için de büyük bir motivasyon kaynağı.

*Sizi daha çok Murakami’nin çevirmeni olarak tanıyoruz. Japoncadan çeviri yapmak çok zor olsa gerek. Özellikle kültürel detaylar önemli yer tutuyor. İki kültürü nerede buluşturuyorsunuz?

Japon dili özelinde, özellikle Japon düşünce tarzına özgü muğlak ve örtük ifadeleri çevirmek güç olabiliyor. Çevirilerimin kontrolünü İngilizceden yapan editör arkadaşlarımla İngilizce metinlerde bu gibi yerlerde, asıl metinde olmayan açıklayıcı cümlelerin eklendiğini gördüğümüz örneklerle karşılaşıyoruz. Yine Japon kültürü, toplumu ve tarihine göndermelerinin bizimkinden çok farklı olduğu yerler çıkabiliyor, sekiz milyon tanrılı Şintoizm de ayrı bir yaklaşım biçimi gerektiriyor, Batı bu tanrılara ruh diyor mesela. Japonya’ya özgü böyle yerlerde dipnotta bilgi vermeyi yeğliyorum. Öte yandan, okurun Japon kültürü bilgi birikimi ve deneyimine göre yazarla, metinle kurduğu bağ da farklı derecelerde şekilleniyor.

*Yapay zekâyla çeviri tartışmaları için ne düşünüyorsunuz?

Yapay zekânın, insanlığın edebiyat ve sanat özelinde binlerce yıllık birikimle oluşturduğu estetik hâlleri ve insana özgü duyguları aktarabileceğine inanmıyorum. Ancak endişem, günümüz insanlarının giderek yapaylaştığı, duyarsızlaştığı bir dönemde, yapay zekâya yaptırılan işlerin gerçeğinden ayrılamayacak kadar tatsız bir beğeni ortamına, bir gerilemeye doğru gidiliyor oluşu.

‘Pazarlama stratejileri ilgiyi de artırıyor’

Başta olmak Japon edebiyatı olmak üzere Uzakdoğu edebiyatının Türkiye’de sevilmesini ve çok okunmasını neye bağlıyorsunuz?

“Uzak ama yakın ülke” Japonya ülkemizde her zaman ilgi görmüştür. 1960’larda edebiyat, 1980’lerde “Shogun” ve Akira Kurosawa’nın filmleriyle salt bir dost kurulmakla kalmamış, kültürel açıdan da merakımız beslenmiştir. Son yıllarda Kore ve Çin edebiyatı çevirileri de çok okunuyor. Özellikle Japon ve Çin edebiyatının köklü bir geçmişi var, bir okur olarak hem konu hem de yazım tarzı açısından bu zenginlik ilgimi çekiyor. Bununla birlikte, yine son yıllarda “bir pazarlama stratejisi de söz konusu galiba” diye düşünmeden edemiyorum. Çünkü İngilizce ve Türkçede yayımlanan Uzakdoğu romanlarına baktığımda -bunları ben de severek takip ediyor ve okuyorum- kedi, kütüphane ve küçük dükkânların bulunduğu, sıcak insani temaları vurgulayan eserlerin öncelikli yer aldığını görüyorum.

Related Posts

2025-ALES/2 yapıldı

Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığınca (ÖSYM), 2025-Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı (2025-ALES/2) yapıldı.

X platformuna erişim sorunu yaşanıyor! X (Twitter) çöktü mü, sorun mu var? (2 Temmuz 2025)

Sosyal medya platformu X (eski adıyla Twitter), 2 Temmuz 2025 tarihinde dünya genelinde kullanıcıların erişim sorunları yaşadığı bir kesintiyle gündemde. Kullanıcılar, X platformuna giriş yapamama, gönderi yükleyememe ve bildirim alamama gibi problemler bildiriyor. X (Twitter) çöktü mü, sorun mu var? sorusu da gelişmelerin ardından merak ediliyor. Downdetector ve diğer kesinti takip sitelerine göre, sorun saat 17:00 civarı başladı.

Oyuncu Şekip Taşpınar, hayatını kaybetti

Oyuncu Şekip Taşpınar, hayatını kaybetti

Bu yıl okullar ne zaman açılacak, yaz tatili ne zaman bitecek 2025? | Okulların açılmasına kaç gün var, Eylül’ün kaçında açılacak? MEB 2025-2026 eğitim öğretim takvimi!

Okulların açılış tarihi 2025, milyonlarca veli ve öğrencinin şimdiden gündemine geldi. Milli Eğitim Bakanlığına (MEB) bağlı ilk ve ortaöğretim okullarındaki 20 milyonu aşkın öğrenci, 20 Haziran Cuma günü karne alarak yaz tatiline girdi. Eğitim öğretim yılının yorgunluğunu atacağı yaz tatili sonrası öğrenciler, eylül ayında yeniden ders başı yapacaklar. Millî Eğitim Bakanlığınca hazırlanan 2025-2026 eğitim öğretim yılı takvimine göre her sene olduğu gibi ilkokul 1. sınıflar ile anaokulları bir hafta erken ders başı yapacak. Buna göre yeni eğitim öğretim yılında öğretmenlerin mesleki çalışmaları, 1 Eylül Pazartesi başlayacak. Peki, okullar ne zaman açılacak, yaz tatili kaç gün? Okulların açılmasına ne kadar var? İşte, 2025 2025 MEB çalışma takvimi ile okulların açılacağı tarih bilgisi.

Denetimli serbestlik nedir, ne demek, süresi kaç yıl? Denetimli serbestlik düzenlemesi kimlere uygulanır? Bakan Tunç’tan denetimli serbestlik açıklaması son dakika!

Yürürlüğe giren 10. Yargı Paketi ile ilgili değerlendirmelerde bulunan Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’tan son dakika denetimli serbestlik açıklaması geldi. Meclis’te kabul edilerek yasalaşan, 10. Yargı Paketi ile Kurban Bayramı öncesinde 19 bin 800’ü mükerrir suçlular olmak üzere cezaevinde bakılması mümkün olmayan ağır hasta, engelli ve yaşlı toplam 27 bin mahkûma tahliye yolu açıldı. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm olanlar hariç ağır bir hastalık veya engellilik nedeniyle ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idame ettiremeyeceği tespit edilen ve toplum güvenliği bakımından tehlike oluşturmayacağı değerlendirilenlerin konutlarında cezalarını çekebilecek. Mahkumlara tahliye kapısını açan denetimli serbestlik hakkında bilgi veren Bakan Tunç, yeni düzenlemenin detaylarını paylaştı. Peki, Denetimli serbestlik nedir, ne demek, süresi kaç yıl? İşte, o konu hakkında ayrıntılı bilgiler.

İlk Hamse sahibi kimdir? Hamse sahibi yazarlar kimlerdir? AYT 2025 ile gündeme geldi!

İlk hamse sahibi kimdir sorusu, AYT 2025 ile merak edilen konular arasında yer alıyor. Üniversite sınavı Alan Yeterlilik Testi, 22 Haziran Pazar günü gerçekleştirildi. Hamse sahibi yazarlar da sınavla beraber gündeme geldi. Peki İlk Hamse sahibi kimdir? Hamse sahibi yazarlar kimlerdir? İşte ayrıntılar…