Son aylarda bazı işletmeler “POS cihazı arızalı” ve “Banka komisyonu yüksek” gibi bahaneler kullanarak IBAN üzerinden ödeme talep ediyor. İşletmelerin fiş ve fatura düzenlemeyerek vergiden kaçmalarına yarayan IBAN’a havale yöntemiyle ilgili CİMER ve ilgili kurumlar şikayetler ile dolup taşıyor.
Hürriyet’ten Oya Armutçu bugün kaleme aldığı köşe yazısında; Hazine ve Maliye Bakanlığının kazançlarını müşterilere IBAN’a transfer yaptırarak kayıtdışı hale getiren işletmelerin peşine düştüğünü yazdı. Vergi hukuku uzmanı avukat Dr. Burak Aslanpınar konuya ilişkin soruları yanıtladı, merak edilenleri paylaştı.
IBAN’a ödeme yasal mı?
Banka hesabı üzerinden tahsilat yapılması, işlemin tarafları, miktarı doğru olduğu ve gerçek durumla uyumlu olduğu sürece elbette yasal. Ancak banka komisyonundan, ödeme gecikmesinden veya vergiden kaçmak, kayıt dışında kalmak gibi nedenlerle başkalarının IBAN’ının kullanılması söz konusu olduğunda konu yasal değil. Üstelik tüm taraflar için ağır cezalar var. Bu cezalar, ihtimallere göre değişiyor.
Ödeme alıp fatura kesmeyenin durumu nasıl değerlendirilir?
Bu ihtimallerden ilki ve en masumu, işletmenin ödemeyi kendi hesabına yaptırıp fatura kesmemesi. Bu işletmenin vergi mükellefiyeti varsa düzenlenmeyen her fatura için 3 bin 400 TL’den (2024 yılı için) az olmamak üzere fatura tutarının yüzde 10’u kadar özel usulsüzlük cezası kesilir. Bu tutarın 2024 yılı için yıllık toplamı 1.7 milyon TL’yi geçemez. Ayrıca ödenmeyen vergiler, yani şahıs şirketi diye de bilinen şahıs mükellefiyeti için gelir vergisi, ticaret şirketi için ise kurumlar vergisi ile KDV de bir kat cezası ve aylık yüzde 3.5 faiziyle birlikte istenir. Vergi mükellefiyeti hiç yoksa bu cezalara, geriye dönük verilmeyen beyannamelerden kaynaklı cezalar da eklenir. Bunları alt alta koyup topladığınızda çok yüksek miktarlarla karşılaşılabilir.
IBAN’a ödeme yapan müşterinin de başı derde girer mi?
Bu konu öyle önemli ki ödemeyi yapanın dahi başı derde girebilir. Parayı gönderdiğiniz alıcı IBAN numarası yasadışı bir faaliyetle ilgili olabilir. Böylece hiç farkında olmadan bir suça ortakmış gibi görünebilirsiniz. Ayrıca dolandırıcılık suçuna maruz kalma veya ortak olma ihtimali de var.?
Banka komisyonunu müşteriden talep edebilir mi?
İşletme, “Kart hamilinden kartın kullanılması dolayısıyla komisyon veya benzeri bir isim altında ilave bir ödemede bulunmasını isteyemez.” (5464 sayılı Kanun-madde 17). Yani işletme, müşteri eğer kartla ödemek istiyorsa “Komisyon yüksek” diyerek hesaba veya nakit ödemeye zorlayamadığı gibi banka komisyonunu etiket fiyatının üstüne de ekleyemez.
Ödemenin IBAN’a yapılması zorlanabilir mi?
Öncelikle yanlış anlama olmaması için belirtelim ki mal veya hizmeti alanın hesabından satanın hesabına doğru tutarda ve açıklama ile gönderilen bir para varsa ve faturası kesiliyorsa mali ve vergisel düzenlemeler bakımından bir sorun olmaz. Ama burada da müşteri POS cihazı üzerinden kredi kartı ya da banka kartıyla ödeme yapmak istemesine rağmen “cihaz arızalı” gibi gerekçelerle IBAN’a ödeme için zorlamak başka bir kanuna aykırılık. İlgili hükme göre işletmeler, kart hamillerinin yapmış oldukları mal ve hizmet alımlarının bedelini banka kartı ya da kredi kartı ile ödeme taleplerini kabul etmek zorundadır. (Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu-madde 17).
