Kurye olmanın maliyeti dudak uçuklattı: Kuryeler anlattı

Getir bünyesinde çalışan kuryeler, artan borç yükü ve paket başı ücretlerin haziran ayında düşürülmesi nedeniyle geçim sıkıntısının eşiğine geldi. İşe başlayabilmek için büyük borçlara giren kuryeler, maaşlarından yapılan kesintiler ve çalışma koşullarının ağırlığıyla “çalıştıkça borçlandıklarını” söylüyor.

Evrensel’den Ebrar Akdeniz’in haberine göre, kuryelerin büyük çoğunluğunu, 18-28 yaş arasında, eğitimini sürdürürken çalışmak zorunda kalan üniversite öğrencileri oluşturuyor. Sosyal medyada “kendi işinin patronu” olarak parlatılan kurye işi aslında daha işe başlamadan işçileri ağır bir borç yükünün altına sokuyor.

İŞE BAŞLAMAK İÇİN 229 BİN TL BORÇ

Motor, ehliyet, zorunlu belgeler, şahıs şirketi kuruluş masrafları ve ekipman giderleriyle birlikte kuryeliğe başlamak için cebinden çıkan para 229 bin TL’yi buluyor. Bununla da bitmiyor: Muhasebe, KDV, muayene ve diğer zorunlu ödemelerle kuryelerin her ay ortalama 35 bin 500 TL ek gideri oluyor.

Aylık 50 bin TL kazanan bir kurye, bunun en az 10 bin TL’sini doğrudan KDV olarak ödüyor. Haziran ayında yapılan değişiklikle paket başı ücretler de düşürüldü. Önceden ilk paket 55 TL, diğerleri 40 TL iken; şimdi ilk paket 47 TL, diğerleri ise yalnızca 25 TL.

‘KREDİYLE BAŞLADIM, BORÇLA DEVAM EDİYOR’

3 aydır Getir’de çalışan Mervan, borç döngüsünü şöyle anlatıyor:

“Kuryeliğe başlamadan A2 ehliyetimi borçla aldım. Motor için kredi çektim, o da kiralamaya ancak yetti. Motorla kaza yaptım, yine kredi çektim. Borç hiç bitmiyor. Getir’e geçmek zorunda kaldım çünkü ancak onların aracıyla çalışmaya başladım. Çalıştıkça sadece borçlarımı ödüyorum, bana kalan olmuyor. Bankanın kapısını sürekli çalıyoruz.”

14 SAAT ÇALIŞ YİNE YETMEZ

Kuryeler haftada sadece 1 gün izin kullanabiliyor. Günde en az 10, kimi zaman 14 saate kadar çalışıyorlar. Tek molaları ise yarım saat. Depoda mola süresi bittiğinde çalan çanlarla tekrar yola çıkmak zorunda kalıyorlar.

Apartmanlarda 6. kata kadar çıkma zorunluluğu, ağır paketlerin elde taşınması, site içlerinde motorla giriş yasağı gibi uygulamalar yükü daha da ağırlaştırıyor. Motorlarına en fazla 6 paket alabilen kuryeler, ağırlıktan dolayı kaza riskiyle karşı karşıya kalıyor. Mervan yaşadıklarını şöyle aktarıyor:

“Motorumun ağırlığından dolayı dengesizliğe kapılıp kaza yaptım. Zaten motorların çoğu eski, bakımları yapılmıyor. Kaportalar kırık, bantla tutturulmuş. Frenler tutmuyor. Biz kendi can güvenliğimizle çalışıyoruz.”

GÜVENCESİZ, SİGORTASIZ, KORUNMASIZ

Kuryeler sigortasız ve güvencesiz çalıştırılıyor. Meslekleri “yüksek tehlikeli iş” kategorisinde olmadığı için ek bir koruma da yok. Kış aylarında soğuktan kaynaklanan solunum rahatsızlıkları, yorgunluk ve uyku düzensizliği artık meslek hastalığına dönüşmüş durumda. Buna rağmen işçiler, düşük ücretler ve borç baskısıyla aralıksız çalışmaya zorlanıyor.

‘İŞ BIRAKMAK İSTEDİK AMA KİMSE ÇIKAMIYOR’

Mervan, kontak kapatma eylemlerini hatırlatarak şunları söylüyor:

“Biz de iş bırakmayı konuştuk ama herkes evini geçindirme derdinde. Herkes Getir’den çıkıp başka şirkete geçmenin yolunu arıyor. Bir dönem bizim depoda da iş bırakıldı, geriye sadece iki kişi kaldık. Ama sonuçta çalışmaya mecburuz. Hiç kimse işten çıkamıyor.”

Kurye olmanın maliyeti

Başlangıç masrafları:
Ehliyet, motor, ekipman, belgeler ve şahıs şirketi → 229 bin TL

Aylık giderler:
Muhasebe, KDV, muayene ve diğer kesintiler → 35 bin 500 TL

Ücretler (önceden / şimdi):
İlk paket: 55 TL → 47 TL

Sonraki paket: 40 TL → 25 TL

KDV kesintisi:
Aylık 50 bin TL kazanan bir kurye → 10 bin TL’si doğrudan KDV’ye